By Gülsüm Yalçınkaya Bu martıyı semavi dinlerdeki peygamberlere benzetebiliriz. Ama eğer dini görüşten çıkarsak; Mesela Hristiyanlıktaki İsa’nın ya da Müslümanlıktaki Muhammed’in Jonathan olduğunu düşünebiliriz. Çevresindeki insanların amaçsızca yaşadığı, “kötü insan” diyebileceğimiz kişilerle dolu bir yerde “iyi insan” olmaya çalışıyorlar. Hayatlarımız bundan ibaret olmamalı diye düşünüyorlar. Bunun için çabalıyor, başarıyorlar. İlk önce kendisini aşıyor. Çevresindeki insanlardan, onların kötü hayat yaşaması yüzünden uzaklaşıyorlar. Tabii ki kitapta Jonathan için ikinci aşamada yeni bir dünyaya gidip kendisi gibi olanlarla tanışmak vardı. Ama bu aşamayla konuyu bağdaştırmadım. Martı Jonathan burada ilk başta kendisinin dışlandığı gibi dışlanan diğer “iyi insan olmak isteyen” martılara ulaşıyor ve öğrendiklerini onlara öğretiyor. Bu süreç tamamlanınca grubuyla beraber diğer martılara gidiyor. Bunu İslam dininde Hz. Muhammed’in dini yaymaya olan güveni ile “iyi insan olma” isteğini emin olduğu kişilere başlamasıyla benzetebiliriz. Ve ilk başta ele aldığımız “ahlaklı insan olmayı” hedefledi diyebiliriz.
Üçüncü aşamada sürekli bir kişi martıdan destek aldı. Özgürlüğü ve uçmayı onlara da öğretmeye başladı. Semavi dinlerde de dini yaymaya çalışırlarken başladıkları küçük bir kitleye hitap ederler. Ardından tüm süre özgür olma ve istediğine yanıt tutuştu. Peygamberlerin dini değil, insan olmayı yaymaya çalıştığını sayarsak yaşadıkları döneme hitap ettikleri kitle ahlaklı doğru bir şekilde uygulayabilmiştir. Tıpkı Jonathan ölmeden önce, martıların yaptığı gibi.
Dördüncü aşamada diğer martılar uçmanın zevkini, Jonathan’ı başka yerlerdeki martılarda ulaştırdılar. Müslümanlık, Hristiyanlık ve Yahudiliğin yayılması gibi. Ama Jonathan ölünce “ahlaklı insan olma” bir dine dönüştü. İsa öldükten sonra “Tanrı Oğlu” kabul edilmesine benzer. Artık sadece Jonathan’ın öğretileri değil Jonathan da tanrılaştırılmıştı. Bu geniş kitlelere yayılıyordu. Jonathan’ın öğretileri: “İyi insan olmalı” için değil karşılığında cenneti kazanmak için yapılıyordu. Halbuki cennet uçmayı gerçekten bilebilmekti. Cennet ahlaklı insan olmalıydı.